9) राजविद्याराजगुह्ययोगः महात्म्य
(বাংলা হরফে সংস্কৃত ৬০'টি শ্লোক)
श्रीमहादेव उवाच ।
अतःपरं प्रवक्ष्यामि नवमाध्यायमादरात् । संशृणुष स्थिरीभूय तुहिनाचलकन्यके ॥१
শ্রীমহাদেব উবাচ ।
অতঃপরং প্রবক্ষ্যামি নবমাধ্যায়মাদরাৎ । সংশৃণুষ স্থিরীভূয় তুহিনাচলকন্যকে ।। ১
अस्ति माहिष्मति नाम नगरी नर्मदातटे । तत्रासीन्माधवो नाम द्विजन्मा सशिवो द्विजः ॥२
অস্তি মাহিষ্মতি নাম নগরী নর্ম্মদাতটে । তত্রাসীন্মাধবো নাম দ্বিজন্মা সশিবো দ্বিজঃ ।। ২
वेदवेदाङ्गतत्त्वज्ञः काले कालेहतिथिप्रियः । अर्जयित्वा वहुधनं विद्ययैव विशुद्धधीः ॥३
বেদবেদাঙ্গতত্ত্বজ্ঞঃ কালে কালেহতিথিপ্রিয়ঃ । অর্জ্জয়িত্বা বহুধনং বিদ্যয়ৈব বিশুদ্ধধীঃ ।। ৩
महान्तमध्वरं कर्तुं समारेभे कदाचन । आलम्भनार्थमानीतश्छागः पूजितविग्रहः ॥४
মহান্তমধ্বরং কর্ত্তুং সমারেভে কদাচন । আলম্ভনার্থমানীতশ্ছাগঃ পূজিতবিগ্রহঃ ।। ৪
वाचमूचे हसन्नुच्चैर्जगद्विस्मयकारकः । किमेतैवहुभिर्यागैर्विधिवद्विहितैरपि ॥५
বাচমূচে হসন্নুচ্চৈর্জগদ্বিস্ময়কারকঃ । কিমেতৈবহুভির্যাগৈর্বিধিবদ্বিহিতৈরপি ।। ৫
विनश्वरफलैर्जन्मजरामरणहेतुभिः । एतावत्यपि मे विप्र दशेयं दृश्यतामिति ॥६
বিনশ্বরফলৈর্জন্মজরামরণহেতুভিঃ । এতাবত্যপি মে বিপ্র দশেয়ং দৃশ্যতামিতি ।। ৬
छागस्यैवं वचोहतीवकुतुहलपरं जनाः । निशम्य विस्मयं याताः कृतमण्डपवासिनः ॥७
ছাগস্যৈবং বচোহতীবকুতুহলপরং জনাঃ । নিশম্য বিস্ময়ং যাতাঃ কৃতমণ্ডপবাসিনঃ ।। ৭
ततो वद्धाञ्जलिपुटो द्विजातिस्तिमितेक्षणः । प्रणम्य श्रद्दधानस्तमपृच्छच्छागमादरात् ॥८
ততো বদ্ধাঞ্জলিপুটো দ্বিজাতিস্তিমিতেক্ষণঃ । প্রণম্য শ্রদ্দধানস্তমপৃচ্ছচ্ছাগমাদরাৎ ।। ৮
द्विज उवाच ।
किञ्जातीय किमात्मा त्वं किंवृत्तमिति मे वद । केन वा कर्मणा वासीच्छागत्वमिति कारणम् ॥९
দ্বিজ উবাচ ।
কিঞ্জাতীয় কিমাত্মা ত্বং কিংবৃত্তমিতি মে বদ । কেন বা কর্ম্মণা বাসীচ্ছাগত্বমিতি কারণম্ ।। ৯
छाग उवाच ।
आसं पुरा द्विजातीनामद्वये चातिनिर्मले । आहर्ताक्रतुसङ्घानां वेदविद्याविशारदः ॥१०
ছাগ উবাচ ।
আসং পুরা দ্বিজাতীনামদ্বয়ে চাতিনির্ম্মলে । আহর্ত্তাক্রতুসঙ্ঘানাং বেদবিদ্যাবিশারদঃ ।। ১০
एकदा मम गेहिन्या पुत्ररोगप्रशान्तये । छागः प्रयाचितो मत्तश्चण्डिकाभक्तिनम्रया ॥११
একদা মম গেহিন্যা পুত্ররোগপ্রশান্তয়ে । ছাগঃ প্রযাচিতো মত্তশ্চণ্ডিকাভক্তিনম্রয়া ।। ১১
ततो निहन्यमानस्य चण्डिकामण्डपस्थले । छागस्य जननी मान्तु शशाप व्रह्मवादिनी ॥१२
ততো নিহন্যমানস্য চণ্ডিকামণ্ডপস্থলে । ছাগস্য জননী মান্তু শশাপ ব্রহ্মবাদিনী ।। ১২
अशास्त्रीयध्वना पाप मत्सुतं यज्जिघांससि । द्विजात्यधम तेन त्वमजायोनिमवाप्स्यसि ॥१३
অশাস্ত্রীয়ধ্বনা পাপ মৎসুতং যজ্জিঘাংসসি । দ্বিজাত্যধম তেন ত্বমজাযোনিমবাপ্স্যসি ।। ১৩
ततोहहं प्रेत्य कालेन छागोहभूवं द्विजोत्तम । निस्तीर्य चानेकविधा योनिसन्तापयातनाः ॥१४
ততোহহং প্রেত্য কালেন ছাগোহভূবং দ্বিজোত্তম । নিস্তীর্য্য চানেকবিধা যোনিসন্তাপযাতনাঃ ।। ১৪
जातिस्मरत्वमप्यस्ति पशुयोनिमुपेयुषः ॥१५
জাতিস্মরত্বমপ্যস্তি পশুযোনিমুপেয়ুষঃ ।। ১৫
विप्र उवाच ।
त्वदीयजन्मशुश्रूषा-कुतुहलरसोन्मुखम् । मनः सर्वान् द्विजानेतानपि तत्कथयाखिलम् ॥१६
বিপ্র উবাচ ।
ত্বদীয়জন্মশুশ্রূষা-কুতুহলরসোন্মুখম্ । মনঃ সর্ব্বান্ দ্বিজানেতানপি তৎকথয়াখিলম্ ।। ১৬
छाग उवाच ।
कदाचिन्मर्कटोहभूवमाहितुण्डिकशिक्षया । क्रीड़द्भिर्वीक्षितो डिम्भैर्नृत्यन् प्रतिगृहाङ्गने । उदारानात्मनो दारान् विलोक्य तनयानपि ॥१७
ছাগ উবাচ ।
কদাচিন্মর্কটোহভূবমাহিতুণ্ডিকশিক্ষয়া । ক্রীড়দ্ভির্বীক্ষিতো ডিম্ভৈর্নৃত্যন্ প্রতিগৃহাঙ্গনে । উদারানাত্মনো দারান্ বিলোক্য তনয়ানপি ।। ১৭
क्रियापराङ्मुखो जातस्त्यक्तनर्तनसम्भ्रमः । ततो वर्तुलदण्डैश्च दुःसहैराहितुण्डिकः ॥१८
ক্রিয়াপরাঙ্মুখো জাতস্ত্যক্তনর্ত্তনসম্ভ্রমঃ । ততো বর্ত্তুলদণ্ডৈশ্চ দুঃসহৈরাহিতুণ্ডিকঃ ।। ১৮
मामुच्चैस्ताड़याञ्चक्रे रुषा लोहितलोचनः । ततोहहं मूर्च्छितोहभूवं क्षरत्क्षतजसन्ततिः ॥१९
মামুচ্চৈস্তাড়য়াঞ্চক্রে রুষা লোহিতলোচনঃ । ততোহহং মূর্চ্ছিতোহভূবং ক্ষরৎক্ষতজসন্ততিঃ ।। ১৯
आजिघ्रन्नन्नमुदकमगमं कालधर्मताम् । ततोहहमासीच्छुनकः परिभ्राम्यन् गृहे गृहे ॥२०
আজিঘ্রন্নন্নমুদকমগমং কালধর্ম্মতাম্ । ততোহহমাসীচ্ছুনকঃ পরিভ্রাম্যন্ গৃহে গৃহে ।। ২০
कुक्षिम्भरिरहं मार्गे त्यक्तोच्छिष्टान्नभक्षकः । कदाचिदाविशं स्वान्तरात्मवेश्ममहानसम् ॥२१
কুক্ষিম্ভরিরহং মার্গে ত্যক্তোচ্ছিষ্টান্নভক্ষকঃ । কদাচিদাবিশং স্বান্তরাত্মবেশ্মমহানসম্ ।। ২১
वुभुक्षितो भक्षयितुं स्थालीस्थापितमोदनम् । जिघ्रन् भूमितलं पश्यन दिशो दश शनैर्भयात् ॥२२
বুভুক্ষিতো ভক্ষয়িতুং স্থালীস্থাপিতমোদনম্ । জিঘ্রন্ ভূমিতলং পশ্যন দিশো দশ শনৈর্ভয়াৎ ।। ২২
शङ्कमानो जनरवात् पार्श्व च विलिहन्निव । ततः कदाचिदागत्य वीक्षतस्तनुजैर्निजैः ॥२३
শঙ্কমানো জনরবাৎ পার্শ্ব চ বিলিহন্নিব । ততঃ কদাচিদাগত্য বীক্ষতস্তনুজৈর্নিজৈঃ ।। ২৩
जायया च जरत्याहं ताड़ितोलगुड़ादिभिः । ततो भग्नकटिर्यातो वहुशोणितमुद्वहन् ॥२४
জায়য়া চ জরত্যাহং তাড়িতোলগুড়াদিভিঃ । ততো ভগ্নকটির্যাতো বহুশোণিতমুদ্বহন্ ।। ২৪
निर्जगाम वहिर्गेहात् कथञ्चिन्मूर्च्छयाकुलः । अङ्गेषु पूतिगन्धेषु क्रिमिगर्भेषु कालतः ॥२५
নির্জগাম বহির্গেহাৎ কথঞ্চিন্মূর্চ্ছয়াকুলঃ । অঙ্গেষু পূতিগন্ধেষু ক্রিমিগর্ভেষু কালতঃ ।। ২৫
ततः कदश्वतां प्राप्तः शौण्डिकस्य च वेश्मनि । अश्वोहभवमहं विद्वन् मृतः कालक्रमादिह ॥२६
ততঃ কদশ্বতাং প্রাপ্তঃ শৌণ্ডিকস্য চ বেশ্মনি । অশ্বোহভবমহং বিদ্বন্ মৃতঃ কালক্রমাদিহ ।। ২৬
कदाचिच्चत्वरे तेन समानीतो जनाकुले । विक्रयाय जरालीढ़ः पतयालुरदावलिः ॥२७
কদাচিচ্চত্বরে তেন সমানীতো জনাকুলে । বিক্রয়ায় জরালীঢ়ঃ পতয়ালুরদাবলিঃ ।। ২৭
जायया द्वारकायात्रां कर्तुमुद्यतया सकृत् । मौल्येनाल्पीयसा क्रेतुं तुरङ्गं चेष्टमानया ॥२८
জায়য়া দ্বারকাযাত্রাং কর্ত্তুমুদ্যতয়া সকৃৎ । মৌল্যেনাল্পীয়সা ক্রেতুং তুরঙ্গং চেষ্টমানয়া ।। ২৮
जगृहेहहं तया दाम्ना अल्पेन वसुना जरन् । गन्तुञ्चारभत द्वित्रैः पुत्रैरारुह्य मां समम् ॥२९
জগৃহেহহং তয়া দাম্না অল্পেন বসুনা জরন্ । গন্তুঞ্চারভত দ্বিত্রৈঃ পুত্রৈরারুহ্য মাং সমম্ ।। ২৯
शनैः शनैः सरस्तीरे मग्नोहहं गाढ़कर्दमे । तत्राहं कुटिलग्रीवश्चापतन् कर्दमान्तरे ॥३०
শনৈঃ শনৈঃ সরস্তীরে মগ্নোহহং গাঢ়কর্দ্দমে । তত্রাহং কুটিলগ্রীবশ্চাপতন্ কর্দ্দমান্তরে ।। ৩০
ताड्यमानो मुहुः पुत्रैर्लगुड़ोपलपाणिभिः । उत्थाप्यमानो वहुधा प्राणान्मोचितवानहम् ॥३१
তাড্যমানো মুহুঃ পুত্রৈর্লগুড়োপলপাণিভিঃ । উত্থাপ্যমানো বহুধা প্রাণান্মোচিতবানহম্ ।। ৩১
ततो निश्चित्य मां तत्र मृतं भग्नोद्यमाः सुताः । आक्रुश्य मातरं दीनां प्रावृत्य निर्ययूर्गृहम् ॥३२
ততো নিশ্চিত্য মাং তত্র মৃতং ভগ্নোদ্যমাঃ সুতাঃ । আক্রুশ্য মাতরং দীনাং প্রাবৃত্য নির্যযূর্গৃহম্ ।। ৩২
ततः सम्प्रेत्य वहुना कालेन च्छागतां गतः । निस्तीर्णानेकहीनोच्चयोनिसन्तापयातनः ॥३३
ততঃ সম্প্রেত্য বহুনা কালেন চ্ছাগতাং গতঃ । নিস্তীর্ণানেকহীনোচ্চযোনিসন্তাপযাতনঃ ।। ৩৩
द्विज उवाच ।
किमनेन महाछाग दुःखजातेन नित्यशः । यथावदञ्जसा मह्यं सुखमात्यन्तिकं भवेत् ॥३४
দ্বিজ উবাচ ।
কিমনেন মহাছাগ দুঃখজাতেন নিত্যশঃ । যথাবদঞ্জসা মহ্যং সুখমাত্যন্তিকং ভবেৎ ।। ৩৪
छाग उवाच ।
आश्चर्यं कथयिष्यामि पुनरन्यदपि द्विज । स्वस्थमापृच्छमानस्य तवास्ति यदि कौतुकम् ॥३५
ছাগ উবাচ ।
আশ্চর্য্যং কথয়িষ্যামি পুনরন্যদপি দ্বিজ । স্বস্থমাপৃচ্ছমানস্য তবাস্তি যদি কৌতুকম্ ।। ৩৫
अस्ति नाम्ना कुरुक्षेत्रं नगरं मोक्षदायकम् । सूर्यवंशोहभवत्तत्र चन्द्रशर्मा महीपतिः ॥३६
অস্তি নাম্না কুরুক্ষেত্রং নগরং মোক্ষদায়কম্ । সূর্য্যবংশোহভবত্তত্র চন্দ্রশর্ম্মা মহীপতিঃ ।। ৩৬
सूर्योपरागसमये श्रद्धया परयान्वितः । दानं स कालपुरुषं दातुं समुपचक्रमे ॥३७
সূর্য্যোপরাগসময়ে শ্রদ্ধয়া পরয়ান্বিতঃ । দানং স কালপুরুষং দাতুং সমুপচক্রমে ।। ৩৭
समाहूय द्विजन्मानं वेदवेदाङ्गपारगम् । स्नातुं पुण्योदकैः पुण्यैर्ययौ सार्द्धं पुरोधसा ॥३८
সমাহূয় দ্বিজন্মানং বেদবেদাঙ্গপারগম্ । স্নাতুং পুণ্যোদকৈঃ পুণ্যৈর্যযৌ সার্দ্ধং পুরোধসা ।। ৩৮
अथोच्चैः कालपुरुषो वाचमूचे हसन्निव । अन्ये नैव प्रगृह्णन्ति क्षेत्रे चाण्वपि किञ्चन ॥३९
অথোচ্চৈঃ কালপুরুষো বাচমূচে হসন্নিব । অন্যে নৈব প্রগৃহ্ণন্তি ক্ষেত্রে চাণ্বপি কিঞ্চন ।। ৩৯
सूर्योपरागसमये कुरुक्षेत्राभिधे स्थले । दानञ्च कालपुरुषं जिघृक्षसि कथं द्विज ॥४०
সূর্য্যোপরাগসময়ে কুরুক্ষেত্রাভিধে স্থলে । দানঞ্চ কালপুরুষং জিঘৃক্ষসি কথং দ্বিজ ।। ৪০
ज्ञात्वापि निश्चितं सर्वमेतत्पातककारकम् । प्रवर्तसे कथं कर्तुं धनलोभान्धया धिया ॥४१
জ্ঞাত্বাপি নিশ্চিতং সর্ব্বমেতৎপাতককারকম্ । প্রবর্ত্তসে কথং কর্ত্তুং ধনলোভান্ধয়া ধিয়া ।। ৪১
इत्थमाकर्ण्य तद्वाक्यं जगद्विस्मयकारकम् । किमनेन महादानभयेनेत्यवदद्द्विजः ॥४२
ইত্থমাকর্ণ্য তদ্বাক্যং জগদ্বিস্ময়কারকম্ । কিমনেন মহাদানভয়েনেত্যবদদ্দ্বিজঃ ।। ৪২
एवंविधमहादानपातकागाधवारिधिम् । जानामि तरितुं सम्यगुपयमहमेव हि ॥४३
এবংবিধমহাদানপাতকাগাধবারিধিম্ । জানামি তরিতুং সম্যগুপয়মহমেব হি ।। ৪৩
ततः स्नात्वा महीपालः परिधाय च वाससी । शुचिः प्रसन्नहृदयः सितमाल्यानुलपनः ॥४४
ততঃ স্নাত্বা মহীপালঃ পরিধায় চ বাসসী । শুচিঃ প্রসন্নহৃদয়ঃ সিতমাল্যানুলপনঃ ।। ৪৪
अवलम्व्य कराम्भोजं पार्श्ववर्तिपूरोधसः । समाययौ सेव्यमानः स तत्कालोचितैर्जनैः ॥४५
অবলম্ব্য করাম্ভোজং পার্শ্ববর্ত্তিপূরোধসঃ । সমাযযৌ সেব্যমানঃ স তৎকালোচিতৈর্জনৈঃ ।। ৪৫
समागत्य च भूपालः सम्प्रादात् कालपुरुषम् । यथोचितेन विधिना तस्मै भक्त्या द्विजन्मने ॥४६
সমাগত্য চ ভূপালঃ সম্প্রাদাৎ কালপুরুষম্ । যথোচিতেন বিধিনা তস্মৈ ভক্ত্যা দ্বিজন্মনে ।। ৪৬
निर्भिद्य कालपुरुष-हृदयं निर्दयोदयः । पापात्या निर्ययौ कश्चिच्चाण्डालो रक्तलोचनः ॥४७
নির্ভিদ্য কালপুরুষ-হৃদয়ং নির্দ্দয়োদয়ঃ । পাপাত্যা নির্যযৌ কশ্চিচ্চাণ্ডালো রক্তলোচনঃ ।। ৪৭
किञ्च प्रापितकालस्य परनिन्दारसोत्सवे । निन्दा चाण्डालिका देह-पार्श्वमागाद्द्विजन्मनः ॥४८
কিঞ্চ প্রাপিতকালস্য পরনিন্দারসোৎসবে । নিন্দা চাণ্ডালিকা দেহ-পার্শ্বমাগাদ্দ্বিজন্মনঃ ।। ৪৮
एतच्चाण्डालयुगलं निर्गत्यारुणलोचनम् । ततः सञ्चरितं चक्रे प्रसह्याङ्गे द्विजन्मनः ॥४९
এতচ্চাণ্ডালযুগলং নির্গত্যারুণলোচনম্ । ততঃ সঞ্চরিতং চক্রে প্রসহ্যাঙ্গে দ্বিজন্মনঃ ।। ৪৯
गीतानां नवमाध्यायं ज्यान्नेव हृदि स्थितः । कम्पमानं द्विजं किञ्चित्त्ष्णीं पश्यति भूपतौ ॥५०
গীতানাং নবমাধ্যায়ং জ্যান্নেব হৃদি স্থিতঃ । কম্পমানং দ্বিজং কিঞ্চিত্ত্ষ্ণীং পশ্যতি ভূপতৌ ।। ৫০
अन्तर्निद्राणगोविन्दं कम्पमानमिवाम्वुधिम् । मरुदान्दोलनैर्विद्वान् द्विजन्मा पापसंश्रयम् ॥५१
অন্তর্নিদ্রাণগোবিন্দং কম্পমানমিবাম্বুধিম্ । মরুদান্দোলনৈর্বিদ্বান্ দ্বিজন্মা পাপসংশ্রয়ম্ ।। ৫১
ततो गीताक्षरोद्भूतैर्वैष्णवैः परिपीड़ितम् । पलायमानं चाण्डालयुगलं निष्फलोद्यमम् ॥५२
ততো গীতাক্ষরোদ্ভূতৈর্বৈষ্ণবৈঃ পরিপীড়িতম্ । পলায়মানং চাণ্ডালযুগলং নিষ্ফলোদ্যমম্ ।। ৫২
तन्निश्चक्राम वेगेन द्विजातेः पार्श्ववर्ति यत् । शरीरे वर्तमानञ्च परनिन्दा रसोत्सवे ॥५३
তন্নিশ্চক্রাম বেগেন দ্বিজাতেঃ পার্শ্ববর্ত্তি যৎ । শরীরে বর্ত্তমানঞ্চ পরনিন্দা রসোৎসবে ।। ৫৩
इत्थं कलितवृत्तान्तः प्रत्यक्षं क्षितिवल्लभः । पर्यपृच्छद्द्विजन्मानं विस्मयस्मेरलोचनः ॥५४
ইত্থং কলিতবৃত্তান্তঃ প্রত্যক্ষং ক্ষিতিবল্লভঃ । পর্য্যপৃচ্ছদ্দ্বিজন্মানং বিস্ময়স্মেরলোচনঃ ।। ৫৪
कथमापदियं घोरा निस्तीर्णा महती त्वया । कं मन्त्रं जपता विप्र कं वा संस्मरता सुरम् ॥५५
কথমাপদিয়ং ঘোরা নিস্তীর্ণা মহতী ত্বয়া । কং মন্ত্রং জপতা বিপ্র কং বা সংস্মরতা সুরম্ ।। ৫৫
कः पुमान् का च सा योषित् कथमेतावुपस्थितौ । कथञ्च शान्तिमापन्नावित्युदीरय मे द्विज ॥५६
কঃ পুমান্ কা চ সা যোষিৎ কথমেতাবুপস্থিতৌ । কথঞ্চ শান্তিমাপন্নাবিত্যুদীরয় মে দ্বিজ ।। ৫৬
द्विज उवाच ।
चाण्डालमूर्तिमासाद्य मूर्तिं किल्विषमुल्वणम् । योषिन्मूर्तिमयी निन्दा द्वयमेतदवैम्यहम् ॥५७
দ্বিজ উবাচ ।
চাণ্ডালমূর্ত্তিমাসাদ্য মূর্ত্তিং কিল্বিষমুল্বণম্ । যোষিন্মূর্ত্তিময়ী নিন্দা দ্বয়মেতদবৈম্যহম্ ।। ৫৭
गीताया नवमाध्याय-मन्त्रमाला मया स्मृता । तन्माहात्म्यमिदं सर्वं त्वमेव हि महीपते ॥५८
গীতায়া নবমাধ্যায়-মন্ত্রমালা ময়া স্মৃতা । তন্মাহাত্ম্যমিদং সর্ব্বং ত্বমেব হি মহীপতে ।। ৫৮
गीताया नवमाध्यायं जपामि प्रत्यहं नृप । निस्तीर्णाश्चापदस्तेन कुप्रतिग्रहसम्भवाः ॥५९
গীতায়া নবমাধ্যায়ং জপামি প্রত্যহং নৃপ । নিস্তীর্ণাশ্চাপদস্তেন কুপ্রতিগ্রহসম্ভবাঃ ।। ৫৯
अभ्यास्य गीताया नवमाध्यायं राजा तस्माद्द्विजन्मनः । तावुभावपि लेभाते परां निर्वृतिमुत्तमाम् ॥६०
অভ্যাস্য গীতায়া নবমাধ্যায়ং রাজা তস্মাদ্দ্বিজন্মনঃ । তাবুভাবপি লেভাতে পরাং নির্বৃতিমুত্তমাম্ ।। ৬০
इति श्रीपाद्मे उत्तरखण्डे गीतामाहात्म्ये नवमाध्यायमाहात्म्यं नाम त्र्यशीत्यधिकशततमोहध्यायः ॥१८३॥
ইতি শ্রীপাদ্মে উত্তরখণ্ডে গীতামাহাত্ম্যে নবমাধ্যায়মাহাত্ম্যং নাম ত্র্যশীত্যধিকশততমোহধ্যায়ঃ ।।১৮৩।।
अतःपरं प्रवक्ष्यामि नवमाध्यायमादरात् । संशृणुष स्थिरीभूय तुहिनाचलकन्यके ॥१
শ্রীমহাদেব উবাচ ।
অতঃপরং প্রবক্ষ্যামি নবমাধ্যায়মাদরাৎ । সংশৃণুষ স্থিরীভূয় তুহিনাচলকন্যকে ।। ১
अस्ति माहिष्मति नाम नगरी नर्मदातटे । तत्रासीन्माधवो नाम द्विजन्मा सशिवो द्विजः ॥२
অস্তি মাহিষ্মতি নাম নগরী নর্ম্মদাতটে । তত্রাসীন্মাধবো নাম দ্বিজন্মা সশিবো দ্বিজঃ ।। ২
वेदवेदाङ्गतत्त्वज्ञः काले कालेहतिथिप्रियः । अर्जयित्वा वहुधनं विद्ययैव विशुद्धधीः ॥३
বেদবেদাঙ্গতত্ত্বজ্ঞঃ কালে কালেহতিথিপ্রিয়ঃ । অর্জ্জয়িত্বা বহুধনং বিদ্যয়ৈব বিশুদ্ধধীঃ ।। ৩
महान्तमध्वरं कर्तुं समारेभे कदाचन । आलम्भनार्थमानीतश्छागः पूजितविग्रहः ॥४
মহান্তমধ্বরং কর্ত্তুং সমারেভে কদাচন । আলম্ভনার্থমানীতশ্ছাগঃ পূজিতবিগ্রহঃ ।। ৪
वाचमूचे हसन्नुच्चैर्जगद्विस्मयकारकः । किमेतैवहुभिर्यागैर्विधिवद्विहितैरपि ॥५
বাচমূচে হসন্নুচ্চৈর্জগদ্বিস্ময়কারকঃ । কিমেতৈবহুভির্যাগৈর্বিধিবদ্বিহিতৈরপি ।। ৫
विनश्वरफलैर्जन्मजरामरणहेतुभिः । एतावत्यपि मे विप्र दशेयं दृश्यतामिति ॥६
বিনশ্বরফলৈর্জন্মজরামরণহেতুভিঃ । এতাবত্যপি মে বিপ্র দশেয়ং দৃশ্যতামিতি ।। ৬
छागस्यैवं वचोहतीवकुतुहलपरं जनाः । निशम्य विस्मयं याताः कृतमण्डपवासिनः ॥७
ছাগস্যৈবং বচোহতীবকুতুহলপরং জনাঃ । নিশম্য বিস্ময়ং যাতাঃ কৃতমণ্ডপবাসিনঃ ।। ৭
ततो वद्धाञ्जलिपुटो द्विजातिस्तिमितेक्षणः । प्रणम्य श्रद्दधानस्तमपृच्छच्छागमादरात् ॥८
ততো বদ্ধাঞ্জলিপুটো দ্বিজাতিস্তিমিতেক্ষণঃ । প্রণম্য শ্রদ্দধানস্তমপৃচ্ছচ্ছাগমাদরাৎ ।। ৮
द्विज उवाच ।
किञ्जातीय किमात्मा त्वं किंवृत्तमिति मे वद । केन वा कर्मणा वासीच्छागत्वमिति कारणम् ॥९
দ্বিজ উবাচ ।
কিঞ্জাতীয় কিমাত্মা ত্বং কিংবৃত্তমিতি মে বদ । কেন বা কর্ম্মণা বাসীচ্ছাগত্বমিতি কারণম্ ।। ৯
छाग उवाच ।
आसं पुरा द्विजातीनामद्वये चातिनिर्मले । आहर्ताक्रतुसङ्घानां वेदविद्याविशारदः ॥१०
ছাগ উবাচ ।
আসং পুরা দ্বিজাতীনামদ্বয়ে চাতিনির্ম্মলে । আহর্ত্তাক্রতুসঙ্ঘানাং বেদবিদ্যাবিশারদঃ ।। ১০
एकदा मम गेहिन्या पुत्ररोगप्रशान्तये । छागः प्रयाचितो मत्तश्चण्डिकाभक्तिनम्रया ॥११
একদা মম গেহিন্যা পুত্ররোগপ্রশান্তয়ে । ছাগঃ প্রযাচিতো মত্তশ্চণ্ডিকাভক্তিনম্রয়া ।। ১১
ततो निहन्यमानस्य चण्डिकामण्डपस्थले । छागस्य जननी मान्तु शशाप व्रह्मवादिनी ॥१२
ততো নিহন্যমানস্য চণ্ডিকামণ্ডপস্থলে । ছাগস্য জননী মান্তু শশাপ ব্রহ্মবাদিনী ।। ১২
अशास्त्रीयध्वना पाप मत्सुतं यज्जिघांससि । द्विजात्यधम तेन त्वमजायोनिमवाप्स्यसि ॥१३
অশাস্ত্রীয়ধ্বনা পাপ মৎসুতং যজ্জিঘাংসসি । দ্বিজাত্যধম তেন ত্বমজাযোনিমবাপ্স্যসি ।। ১৩
ततोहहं प्रेत्य कालेन छागोहभूवं द्विजोत्तम । निस्तीर्य चानेकविधा योनिसन्तापयातनाः ॥१४
ততোহহং প্রেত্য কালেন ছাগোহভূবং দ্বিজোত্তম । নিস্তীর্য্য চানেকবিধা যোনিসন্তাপযাতনাঃ ।। ১৪
जातिस्मरत्वमप्यस्ति पशुयोनिमुपेयुषः ॥१५
জাতিস্মরত্বমপ্যস্তি পশুযোনিমুপেয়ুষঃ ।। ১৫
विप्र उवाच ।
त्वदीयजन्मशुश्रूषा-कुतुहलरसोन्मुखम् । मनः सर्वान् द्विजानेतानपि तत्कथयाखिलम् ॥१६
বিপ্র উবাচ ।
ত্বদীয়জন্মশুশ্রূষা-কুতুহলরসোন্মুখম্ । মনঃ সর্ব্বান্ দ্বিজানেতানপি তৎকথয়াখিলম্ ।। ১৬
छाग उवाच ।
कदाचिन्मर्कटोहभूवमाहितुण्डिकशिक्षया । क्रीड़द्भिर्वीक्षितो डिम्भैर्नृत्यन् प्रतिगृहाङ्गने । उदारानात्मनो दारान् विलोक्य तनयानपि ॥१७
ছাগ উবাচ ।
কদাচিন্মর্কটোহভূবমাহিতুণ্ডিকশিক্ষয়া । ক্রীড়দ্ভির্বীক্ষিতো ডিম্ভৈর্নৃত্যন্ প্রতিগৃহাঙ্গনে । উদারানাত্মনো দারান্ বিলোক্য তনয়ানপি ।। ১৭
क्रियापराङ्मुखो जातस्त्यक्तनर्तनसम्भ्रमः । ततो वर्तुलदण्डैश्च दुःसहैराहितुण्डिकः ॥१८
ক্রিয়াপরাঙ্মুখো জাতস্ত্যক্তনর্ত্তনসম্ভ্রমঃ । ততো বর্ত্তুলদণ্ডৈশ্চ দুঃসহৈরাহিতুণ্ডিকঃ ।। ১৮
मामुच्चैस्ताड़याञ्चक्रे रुषा लोहितलोचनः । ततोहहं मूर्च्छितोहभूवं क्षरत्क्षतजसन्ततिः ॥१९
মামুচ্চৈস্তাড়য়াঞ্চক্রে রুষা লোহিতলোচনঃ । ততোহহং মূর্চ্ছিতোহভূবং ক্ষরৎক্ষতজসন্ততিঃ ।। ১৯
आजिघ्रन्नन्नमुदकमगमं कालधर्मताम् । ततोहहमासीच्छुनकः परिभ्राम्यन् गृहे गृहे ॥२०
আজিঘ্রন্নন্নমুদকমগমং কালধর্ম্মতাম্ । ততোহহমাসীচ্ছুনকঃ পরিভ্রাম্যন্ গৃহে গৃহে ।। ২০
कुक्षिम्भरिरहं मार्गे त्यक्तोच्छिष्टान्नभक्षकः । कदाचिदाविशं स्वान्तरात्मवेश्ममहानसम् ॥२१
কুক্ষিম্ভরিরহং মার্গে ত্যক্তোচ্ছিষ্টান্নভক্ষকঃ । কদাচিদাবিশং স্বান্তরাত্মবেশ্মমহানসম্ ।। ২১
वुभुक्षितो भक्षयितुं स्थालीस्थापितमोदनम् । जिघ्रन् भूमितलं पश्यन दिशो दश शनैर्भयात् ॥२२
বুভুক্ষিতো ভক্ষয়িতুং স্থালীস্থাপিতমোদনম্ । জিঘ্রন্ ভূমিতলং পশ্যন দিশো দশ শনৈর্ভয়াৎ ।। ২২
शङ्कमानो जनरवात् पार्श्व च विलिहन्निव । ततः कदाचिदागत्य वीक्षतस्तनुजैर्निजैः ॥२३
শঙ্কমানো জনরবাৎ পার্শ্ব চ বিলিহন্নিব । ততঃ কদাচিদাগত্য বীক্ষতস্তনুজৈর্নিজৈঃ ।। ২৩
जायया च जरत्याहं ताड़ितोलगुड़ादिभिः । ततो भग्नकटिर्यातो वहुशोणितमुद्वहन् ॥२४
জায়য়া চ জরত্যাহং তাড়িতোলগুড়াদিভিঃ । ততো ভগ্নকটির্যাতো বহুশোণিতমুদ্বহন্ ।। ২৪
निर्जगाम वहिर्गेहात् कथञ्चिन्मूर्च्छयाकुलः । अङ्गेषु पूतिगन्धेषु क्रिमिगर्भेषु कालतः ॥२५
নির্জগাম বহির্গেহাৎ কথঞ্চিন্মূর্চ্ছয়াকুলঃ । অঙ্গেষু পূতিগন্ধেষু ক্রিমিগর্ভেষু কালতঃ ।। ২৫
ततः कदश्वतां प्राप्तः शौण्डिकस्य च वेश्मनि । अश्वोहभवमहं विद्वन् मृतः कालक्रमादिह ॥२६
ততঃ কদশ্বতাং প্রাপ্তঃ শৌণ্ডিকস্য চ বেশ্মনি । অশ্বোহভবমহং বিদ্বন্ মৃতঃ কালক্রমাদিহ ।। ২৬
कदाचिच्चत्वरे तेन समानीतो जनाकुले । विक्रयाय जरालीढ़ः पतयालुरदावलिः ॥२७
কদাচিচ্চত্বরে তেন সমানীতো জনাকুলে । বিক্রয়ায় জরালীঢ়ঃ পতয়ালুরদাবলিঃ ।। ২৭
जायया द्वारकायात्रां कर्तुमुद्यतया सकृत् । मौल्येनाल्पीयसा क्रेतुं तुरङ्गं चेष्टमानया ॥२८
জায়য়া দ্বারকাযাত্রাং কর্ত্তুমুদ্যতয়া সকৃৎ । মৌল্যেনাল্পীয়সা ক্রেতুং তুরঙ্গং চেষ্টমানয়া ।। ২৮
जगृहेहहं तया दाम्ना अल्पेन वसुना जरन् । गन्तुञ्चारभत द्वित्रैः पुत्रैरारुह्य मां समम् ॥२९
জগৃহেহহং তয়া দাম্না অল্পেন বসুনা জরন্ । গন্তুঞ্চারভত দ্বিত্রৈঃ পুত্রৈরারুহ্য মাং সমম্ ।। ২৯
शनैः शनैः सरस्तीरे मग्नोहहं गाढ़कर्दमे । तत्राहं कुटिलग्रीवश्चापतन् कर्दमान्तरे ॥३०
শনৈঃ শনৈঃ সরস্তীরে মগ্নোহহং গাঢ়কর্দ্দমে । তত্রাহং কুটিলগ্রীবশ্চাপতন্ কর্দ্দমান্তরে ।। ৩০
ताड्यमानो मुहुः पुत्रैर्लगुड़ोपलपाणिभिः । उत्थाप्यमानो वहुधा प्राणान्मोचितवानहम् ॥३१
তাড্যমানো মুহুঃ পুত্রৈর্লগুড়োপলপাণিভিঃ । উত্থাপ্যমানো বহুধা প্রাণান্মোচিতবানহম্ ।। ৩১
ततो निश्चित्य मां तत्र मृतं भग्नोद्यमाः सुताः । आक्रुश्य मातरं दीनां प्रावृत्य निर्ययूर्गृहम् ॥३२
ততো নিশ্চিত্য মাং তত্র মৃতং ভগ্নোদ্যমাঃ সুতাঃ । আক্রুশ্য মাতরং দীনাং প্রাবৃত্য নির্যযূর্গৃহম্ ।। ৩২
ततः सम्प्रेत्य वहुना कालेन च्छागतां गतः । निस्तीर्णानेकहीनोच्चयोनिसन्तापयातनः ॥३३
ততঃ সম্প্রেত্য বহুনা কালেন চ্ছাগতাং গতঃ । নিস্তীর্ণানেকহীনোচ্চযোনিসন্তাপযাতনঃ ।। ৩৩
द्विज उवाच ।
किमनेन महाछाग दुःखजातेन नित्यशः । यथावदञ्जसा मह्यं सुखमात्यन्तिकं भवेत् ॥३४
দ্বিজ উবাচ ।
কিমনেন মহাছাগ দুঃখজাতেন নিত্যশঃ । যথাবদঞ্জসা মহ্যং সুখমাত্যন্তিকং ভবেৎ ।। ৩৪
छाग उवाच ।
आश्चर्यं कथयिष्यामि पुनरन्यदपि द्विज । स्वस्थमापृच्छमानस्य तवास्ति यदि कौतुकम् ॥३५
ছাগ উবাচ ।
আশ্চর্য্যং কথয়িষ্যামি পুনরন্যদপি দ্বিজ । স্বস্থমাপৃচ্ছমানস্য তবাস্তি যদি কৌতুকম্ ।। ৩৫
अस्ति नाम्ना कुरुक्षेत्रं नगरं मोक्षदायकम् । सूर्यवंशोहभवत्तत्र चन्द्रशर्मा महीपतिः ॥३६
অস্তি নাম্না কুরুক্ষেত্রং নগরং মোক্ষদায়কম্ । সূর্য্যবংশোহভবত্তত্র চন্দ্রশর্ম্মা মহীপতিঃ ।। ৩৬
सूर्योपरागसमये श्रद्धया परयान्वितः । दानं स कालपुरुषं दातुं समुपचक्रमे ॥३७
সূর্য্যোপরাগসময়ে শ্রদ্ধয়া পরয়ান্বিতঃ । দানং স কালপুরুষং দাতুং সমুপচক্রমে ।। ৩৭
समाहूय द्विजन्मानं वेदवेदाङ्गपारगम् । स्नातुं पुण्योदकैः पुण्यैर्ययौ सार्द्धं पुरोधसा ॥३८
সমাহূয় দ্বিজন্মানং বেদবেদাঙ্গপারগম্ । স্নাতুং পুণ্যোদকৈঃ পুণ্যৈর্যযৌ সার্দ্ধং পুরোধসা ।। ৩৮
अथोच्चैः कालपुरुषो वाचमूचे हसन्निव । अन्ये नैव प्रगृह्णन्ति क्षेत्रे चाण्वपि किञ्चन ॥३९
অথোচ্চৈঃ কালপুরুষো বাচমূচে হসন্নিব । অন্যে নৈব প্রগৃহ্ণন্তি ক্ষেত্রে চাণ্বপি কিঞ্চন ।। ৩৯
सूर्योपरागसमये कुरुक्षेत्राभिधे स्थले । दानञ्च कालपुरुषं जिघृक्षसि कथं द्विज ॥४०
সূর্য্যোপরাগসময়ে কুরুক্ষেত্রাভিধে স্থলে । দানঞ্চ কালপুরুষং জিঘৃক্ষসি কথং দ্বিজ ।। ৪০
ज्ञात्वापि निश्चितं सर्वमेतत्पातककारकम् । प्रवर्तसे कथं कर्तुं धनलोभान्धया धिया ॥४१
জ্ঞাত্বাপি নিশ্চিতং সর্ব্বমেতৎপাতককারকম্ । প্রবর্ত্তসে কথং কর্ত্তুং ধনলোভান্ধয়া ধিয়া ।। ৪১
इत्थमाकर्ण्य तद्वाक्यं जगद्विस्मयकारकम् । किमनेन महादानभयेनेत्यवदद्द्विजः ॥४२
ইত্থমাকর্ণ্য তদ্বাক্যং জগদ্বিস্ময়কারকম্ । কিমনেন মহাদানভয়েনেত্যবদদ্দ্বিজঃ ।। ৪২
एवंविधमहादानपातकागाधवारिधिम् । जानामि तरितुं सम्यगुपयमहमेव हि ॥४३
এবংবিধমহাদানপাতকাগাধবারিধিম্ । জানামি তরিতুং সম্যগুপয়মহমেব হি ।। ৪৩
ततः स्नात्वा महीपालः परिधाय च वाससी । शुचिः प्रसन्नहृदयः सितमाल्यानुलपनः ॥४४
ততঃ স্নাত্বা মহীপালঃ পরিধায় চ বাসসী । শুচিঃ প্রসন্নহৃদয়ঃ সিতমাল্যানুলপনঃ ।। ৪৪
अवलम्व्य कराम्भोजं पार्श्ववर्तिपूरोधसः । समाययौ सेव्यमानः स तत्कालोचितैर्जनैः ॥४५
অবলম্ব্য করাম্ভোজং পার্শ্ববর্ত্তিপূরোধসঃ । সমাযযৌ সেব্যমানঃ স তৎকালোচিতৈর্জনৈঃ ।। ৪৫
समागत्य च भूपालः सम्प्रादात् कालपुरुषम् । यथोचितेन विधिना तस्मै भक्त्या द्विजन्मने ॥४६
সমাগত্য চ ভূপালঃ সম্প্রাদাৎ কালপুরুষম্ । যথোচিতেন বিধিনা তস্মৈ ভক্ত্যা দ্বিজন্মনে ।। ৪৬
निर्भिद्य कालपुरुष-हृदयं निर्दयोदयः । पापात्या निर्ययौ कश्चिच्चाण्डालो रक्तलोचनः ॥४७
নির্ভিদ্য কালপুরুষ-হৃদয়ং নির্দ্দয়োদয়ঃ । পাপাত্যা নির্যযৌ কশ্চিচ্চাণ্ডালো রক্তলোচনঃ ।। ৪৭
किञ्च प्रापितकालस्य परनिन्दारसोत्सवे । निन्दा चाण्डालिका देह-पार्श्वमागाद्द्विजन्मनः ॥४८
কিঞ্চ প্রাপিতকালস্য পরনিন্দারসোৎসবে । নিন্দা চাণ্ডালিকা দেহ-পার্শ্বমাগাদ্দ্বিজন্মনঃ ।। ৪৮
एतच्चाण्डालयुगलं निर्गत्यारुणलोचनम् । ततः सञ्चरितं चक्रे प्रसह्याङ्गे द्विजन्मनः ॥४९
এতচ্চাণ্ডালযুগলং নির্গত্যারুণলোচনম্ । ততঃ সঞ্চরিতং চক্রে প্রসহ্যাঙ্গে দ্বিজন্মনঃ ।। ৪৯
गीतानां नवमाध्यायं ज्यान्नेव हृदि स्थितः । कम्पमानं द्विजं किञ्चित्त्ष्णीं पश्यति भूपतौ ॥५०
গীতানাং নবমাধ্যায়ং জ্যান্নেব হৃদি স্থিতঃ । কম্পমানং দ্বিজং কিঞ্চিত্ত্ষ্ণীং পশ্যতি ভূপতৌ ।। ৫০
अन्तर्निद्राणगोविन्दं कम्पमानमिवाम्वुधिम् । मरुदान्दोलनैर्विद्वान् द्विजन्मा पापसंश्रयम् ॥५१
অন্তর্নিদ্রাণগোবিন্দং কম্পমানমিবাম্বুধিম্ । মরুদান্দোলনৈর্বিদ্বান্ দ্বিজন্মা পাপসংশ্রয়ম্ ।। ৫১
ततो गीताक्षरोद्भूतैर्वैष्णवैः परिपीड़ितम् । पलायमानं चाण्डालयुगलं निष्फलोद्यमम् ॥५२
ততো গীতাক্ষরোদ্ভূতৈর্বৈষ্ণবৈঃ পরিপীড়িতম্ । পলায়মানং চাণ্ডালযুগলং নিষ্ফলোদ্যমম্ ।। ৫২
तन्निश्चक्राम वेगेन द्विजातेः पार्श्ववर्ति यत् । शरीरे वर्तमानञ्च परनिन्दा रसोत्सवे ॥५३
তন্নিশ্চক্রাম বেগেন দ্বিজাতেঃ পার্শ্ববর্ত্তি যৎ । শরীরে বর্ত্তমানঞ্চ পরনিন্দা রসোৎসবে ।। ৫৩
इत्थं कलितवृत्तान्तः प्रत्यक्षं क्षितिवल्लभः । पर्यपृच्छद्द्विजन्मानं विस्मयस्मेरलोचनः ॥५४
ইত্থং কলিতবৃত্তান্তঃ প্রত্যক্ষং ক্ষিতিবল্লভঃ । পর্য্যপৃচ্ছদ্দ্বিজন্মানং বিস্ময়স্মেরলোচনঃ ।। ৫৪
कथमापदियं घोरा निस्तीर्णा महती त्वया । कं मन्त्रं जपता विप्र कं वा संस्मरता सुरम् ॥५५
কথমাপদিয়ং ঘোরা নিস্তীর্ণা মহতী ত্বয়া । কং মন্ত্রং জপতা বিপ্র কং বা সংস্মরতা সুরম্ ।। ৫৫
कः पुमान् का च सा योषित् कथमेतावुपस्थितौ । कथञ्च शान्तिमापन्नावित्युदीरय मे द्विज ॥५६
কঃ পুমান্ কা চ সা যোষিৎ কথমেতাবুপস্থিতৌ । কথঞ্চ শান্তিমাপন্নাবিত্যুদীরয় মে দ্বিজ ।। ৫৬
द्विज उवाच ।
चाण्डालमूर्तिमासाद्य मूर्तिं किल्विषमुल्वणम् । योषिन्मूर्तिमयी निन्दा द्वयमेतदवैम्यहम् ॥५७
দ্বিজ উবাচ ।
চাণ্ডালমূর্ত্তিমাসাদ্য মূর্ত্তিং কিল্বিষমুল্বণম্ । যোষিন্মূর্ত্তিময়ী নিন্দা দ্বয়মেতদবৈম্যহম্ ।। ৫৭
गीताया नवमाध्याय-मन्त्रमाला मया स्मृता । तन्माहात्म्यमिदं सर्वं त्वमेव हि महीपते ॥५८
গীতায়া নবমাধ্যায়-মন্ত্রমালা ময়া স্মৃতা । তন্মাহাত্ম্যমিদং সর্ব্বং ত্বমেব হি মহীপতে ।। ৫৮
गीताया नवमाध्यायं जपामि प्रत्यहं नृप । निस्तीर्णाश्चापदस्तेन कुप्रतिग्रहसम्भवाः ॥५९
গীতায়া নবমাধ্যায়ং জপামি প্রত্যহং নৃপ । নিস্তীর্ণাশ্চাপদস্তেন কুপ্রতিগ্রহসম্ভবাঃ ।। ৫৯
अभ्यास्य गीताया नवमाध्यायं राजा तस्माद्द्विजन्मनः । तावुभावपि लेभाते परां निर्वृतिमुत्तमाम् ॥६०
অভ্যাস্য গীতায়া নবমাধ্যায়ং রাজা তস্মাদ্দ্বিজন্মনঃ । তাবুভাবপি লেভাতে পরাং নির্বৃতিমুত্তমাম্ ।। ৬০
इति श्रीपाद्मे उत्तरखण्डे गीतामाहात्म्ये नवमाध्यायमाहात्म्यं नाम त्र्यशीत्यधिकशततमोहध्यायः ॥१८३॥
ইতি শ্রীপাদ্মে উত্তরখণ্ডে গীতামাহাত্ম্যে নবমাধ্যায়মাহাত্ম্যং নাম ত্র্যশীত্যধিকশততমোহধ্যায়ঃ ।।১৮৩।।
[পদ্মপুরাণ, উত্তর খণ্ড, ১৮৩ অধ্যায়]
_________________________________________1. "Padmapuran, Uttarkhanda (Bengali)" by Veda Vyasa, 1915. Translated by Sri Tarakanta Debasharrma, Krishnadas Shastri and Sriramdas Shastri, edited by Pandit Panchanan Tarkaratna. Bangabasi-Electro-machine edition. Published & printed by Sri Natabar Chakraborty for Bangabasi Karyalay, 38/2 Bhabanicaran Datta Street, Kolkata. First Nababharat Edition, 2013 (with identical page layout). Nababharat Publishers, 72 D, Mahatma Gandhi Road, Kolkata-700009. 1062p.
2. "Padma Puranam, Uttar Khandam & Kriyayogasarkhandam (Sanskrit)" by Veda Vyasa, 1946. Gurumadal Series No.XVIII, Part V. Published by Sri Mansukhray More, Clive Row, Kolkata-1. Printed by Sri Abadhkishore Singha, Gopal Printing Works, 87 A, Raja Dinendra Street, Kolkata-6. Cover & Title page printed by The Bengal Printing Works, Kolkata-1.
Bengali Translation
[Digitised by scanning and then by typing mostly in Notepad using Unicode Bengali "Siyam Rupali" font. Sanskrit verses were first typed in unicode bengali script using English to Bengali transliteration tool "Avro Phonetic Keyboard". Then this sanskrit in bengali script is transliterated to sanskrit in devanagari script using online tools of sanscript or ashtangayoga. Some errors during transliteration like ब् व् are corrected manually.]
Uploaded by rk
<Previous--Contents--Next>Uploaded by rk
No comments:
Post a Comment